Diferencia entre revisiones de «Arquímedi»

Contenido eliminado Contenido añadido
Esborrau el continiu la página
Línia 1:
[[File:Domenico-Fetti_Archimedes_1620.jpg|thumb|200px|'''Arquímedi''' <br />(cuairu e Domenico-Fetti)]]
 
'''Arquímedi''' (287 a.C. - 212 a.C.) hue un [[matemáticas|matemáticu]] i enventol [[Grécia|griegu]], que tuvu nacéncia en [[Siracusa]], ([[Sicília]]). Hue el matemáticu más emportanti dagañu. Crió una horma pa calculal el númiru [[pi]] (risurtau entri el perímetru duna cercunferéncia i el su diámetru cola aprosimación tan grandi cumu peti. Cavilaba que ná de lo que desisti es tan grandi que puea sel miiu. Prefecionó, alogu, el sistema griegu e numiración, criandu una notación menus enteosa palos númirus más grandis, porteau al sistema esponencial duguañoti.
 
En mecánica atribúinseli angunas envencionis talis cumu la ruea dentá, la polea móvil i la palanca. Velaquí una e las frasis que atribúinseli: “''dami una palanca i un puntu p'apuchal i moveré el mundu''”.
 
En [[física]], nel su Tratau e los Cuelpus Frotantis, estableci las leis hundamentalis de la estática i de la idrustática. Unu e los prencípius hundamentalis e la idrustática idi talmenti asina: ''“Tó cuelpu margulliu parcial u rondaenti nun fluiu esprimenta un arrempuhi vertical, derihiu endi abahoti parriba, endigual al pesu el volumen del fluiu estorriau, i aplicau nel su centru d'arrempuhi."''
El centru d'arrempuhi es el centru e graveá del volumen que correspondi al cachu margulliu del cuelpu. En resolviendu tal pobrema mentris bañábasi, Arquímedi sacó de los piedis del braseru gañitandu ''Eureka! Eureka!'' (Atopelu!)
 
Las sus úrtimas cavilacionis huerun en cata de rispondel a Hierón, rei de Siracusa, si la su corona era enverá d'oru puru.
 
Duranti abati tres añus, las máquinas de guerra e la su envención que hundeaban dardus de piedra, iban siu las prencipalis responsabris del descuaharingui impuestu polos griegus a los ehércitus de Marcu Cláudiu Marcelu, heneral [[Imperiu Romanu|romanu]] que sitiaba. se idi tamién, hormi la traición, c'Arquímedi consiguió torral los navius romanus pol mé dun huegu e lentis i aspehus. Estirancólu un soldau romanu alogu la toma e Siracusa duranti la [[II Guerra Púnica|Segundera Guerra Púnica]].
 
[[Category:Científicus]]
[[Category:Matemáticus]]
 
[[af:Archimedes]]
[[an:Arquimedes]]
[[ar:أرخميدس]]
[[arz:ارشميدس]]
[[az:Arximed]]
[[ba:Архимед]]
[[bat-smg:Archimeds]]
[[be:Архімед]]
[[be-x-old:Архімэд]]
[[bg:Архимед]]
[[bn:আর্কিমিডিস]]
[[br:Arc'himedes]]
[[bs:Arhimed]]
[[ca:Arquimedes]]
[[ceb:Archimedes]]
[[ckb:ئارکیمیدز]]
[[cs:Archimédés]]
[[cy:Archimedes]]
[[da:Arkimedes]]
[[de:Archimedes]]
[[diq:Archimedes]]
[[el:Αρχιμήδης]]
[[en:Archimedes]]
[[eo:Arkimedo]]
[[es:Arquímedes]]
[[et:Archimedes]]
[[eu:Arkimedes]]
[[fa:ارشمیدس]]
[[fi:Arkhimedes]]
[[fiu-vro:Archimedes]]
[[fr:Archimède]]
[[fy:Argimedes]]
[[ga:Airciméidéas]]
[[gan:阿基米德]]
[[gd:Archimedes]]
[[gl:Arquimedes]]
[[he:ארכימדס]]
[[hi:आर्किमिडिज़]]
[[hif:Archimedes]]
[[hr:Arhimed]]
[[ht:Archimedes]]
[[hu:Arkhimédész]]
[[hy:Արքիմեդ]]
[[ia:Archimedes]]
[[id:Archimedes]]
[[io:Archimede]]
[[is:Arkímedes]]
[[it:Archimede]]
[[ja:アルキメデス]]
[[jv:Archimedes]]
[[ka:არქიმედე]]
[[kaa:Arximed]]
[[kk:Архимедес]]
[[kn:ಆರ್ಕಿಮಿಡೀಸ್]]
[[ko:아르키메데스]]
[[ku:Arşîmed]]
[[la:Archimedes]]
[[lb:Archimedes]]
[[lmo:Archimede]]
[[lt:Archimedas]]
[[lv:Arhimēds]]
[[map-bms:Archimedes]]
[[mk:Архимед]]
[[ml:ആർക്കിമിഡീസ്‌]]
[[mn:Архимед]]
[[mr:आर्किमिडीज]]
[[ms:Archimedes]]
[[mt:Arkimede]]
[[mwl:Arquimedes]]
[[nl:Archimedes]]
[[nn:Arkimedes]]
[[no:Arkimedes]]
[[pam:Archimedes]]
[[pl:Archimedes]]
[[pms:Archimede]]
[[pt:Arquimedes]]
[[qu:Arkhimidis]]
[[ro:Arhimede]]
[[ru:Архимед]]
[[sah:Архимед]]
[[scn:Archimedi]]
[[sco:Archimedes]]
[[sh:Arhimed]]
[[simple:Archimedes]]
[[sk:Archimedes]]
[[sl:Arhimed]]
[[sq:Arkimedi]]
[[sr:Архимед]]
[[su:Archimedes]]
[[sv:Arkimedes]]
[[sw:Archimedes]]
[[ta:ஆர்க்கிமிடீஸ்]]
[[te:ఆర్కిమెడిస్]]
[[tg:Архимед]]
[[th:อาร์คิมิดีส]]
[[tl:Archimedes]]
[[tr:Arşimet]]
[[uk:Архімед]]
[[ur:ارشمیدس]]
[[vi:Archimedes]]
[[vo:Arkimedes]]
[[war:Archimedes]]
[[yo:Archimedes]]
[[zh:阿基米德]]
[[zh-min-nan:Archimedes]]
[[zh-yue:阿基米德]]