Diferencia entre revisiones de «Epictetu»

Contenido eliminado Contenido añadido
Tiu Fraili (carava | Contribucionis)
c Epitetu s´á moviu a Epictetu
Tiu Fraili (carava | Contribucionis)
c Corriju ortografia
Línia 1:
[[File:Epictetus.jpg|thumb|right|200px|Debuju Epitetu]]
'''Epitetu''' [[IPA|[epiˈtetuepɪ<sup>h̪</sup>t<sup>h</sup>etu]]] (en [[luenga griega|griegu]] ''Ἐπίκτητος'', [[IPA|[epíktɛːtos]]]) hue un filósofu estoicu, unu los pensaoris mas enfruyentis el sigru I i II el Empériu Romanu.
 
== Via ==
EpitetuEpictetu tuvu nacéncia pa metá el sigru I ena localiá [[frígia]] de [[Ierópoli]] (angañuogañu conociu comu [[Pamukkale]]), siguramentiseguramenti en nelel senu una família escrava.
 
De mu zagalinu, aballó a [[Roma]] i dengún datu abemusavemus tocanti a la infáncia destid'esti filósofu. Las primeras enteracionis que se tienin son ya de la su via moçu comu escravu el romanu [[Epafroditu]], libertu el emperaol [[Nerón]]. EmbajuEn baju [[Epafroditu]], el huturu filósofu alcibióacebió un tratu própiu dun escravu, anque tuvu ciertas libertais. Puu assestil a las licionis [[Musóniu Rufu]], allina en [[Roma]], de má que plontinu alquirió maera [[estoicismu|estoica]].
 
S’inora quándu, pero a la final el su amu le conceyó la libertá. EndispuésEndespues de belvel deprendiu las ensiñánciasenseñanças [[Musóniu Rufu|Musóniu]], EpitetuEpictetu hundó una escuela filosófica ena capital el Empériu lo suficientimenti emportantienportanti comu pa encluiluencluí-lo entrientre los filósofus avientaus polpor mó el decretu que sacó [[Nerón]]. Tuvu qu’ahuyil a [[Nicópoli]], nelen el [[Épiru]], ciá rezienti, andi hundó otra escuela que tuvu mucha nombreria ena Antigüeá. Zagalis i enteressaus ena matéria de tolos lugaris el Empériu acuian a oyel los endirguisendilguis en [[luenga griega|griegu]] de EpitetuEpictetu. Allí leyia i intepretabaentrepetava los testus los prencipalis estoicus la Vieja Estoa comu [[Crisipu]] uo [[Cleanti]].
 
No llegó a tenel família, anqueenque poquinu enantis de moril sacó de la güerfandá al muchachu dun amigu i consiguió una mujel de cria. El su estilu via era mu sóbriu, sin lujus, ni estrebejilis, ni comoiais. Murió enantis de hazelsihazel-se emperaol [[Marcu Uréliu]], entrientre el 120 i el 130, en [[Nicópoli]].
 
== Obra ==
[[File:Epictetus Enchiridion 1683 page1-2.png|right|thumb|150px|Eición bilíngüi el Enchiridion, 1683.]]
Las dos obras prencipalis que se conselvan destid'esti filósofu estoicu son el ''Ἐγχειρίδιον'' i las ''Dissertationes ab Arriano''. Ambas i dos son produtus los apuntis del su discípulu [[Arrianu]].
El ''Ἐγχεριδίον'' uo ''Manualinu'' es un epítomi las ''Dissertacionis'' nelen el que de holmahorma mu concissa i crara se espón los prencipalis prencípius que defendia el maestru. L’obrina viniavenia acompañá duna cartina-prólogu ena que a lo vistu [[Arrianu]] assigurabaassegurava la su autoriautoria i que le eicabadedicava el tratainu a un Messalinu paí. PolPor desgrácia, essa carta no se conselva.
 
Alogu, las ''Dissertacionis'' son los apuntis que tiniatenia [[Arrianu]] del su maestru i que plontinu, i sin el su premissu, escomençarun a andurreal paí. L’obra albarcabaalbarcava ochu librus, de los que namás abemusavemus quatru. NellusEn ellus s’arrecogi la dotrina [[Epitetu]]Epictetu de holmahorma chana, prencipalmenti aquellas cosas polas que campeabacampeava el filósofu: comentárius engeniosus, senténcias, ironias, ecetc. Los quairus que pranta son de cordialiá, andi s’alvierti el umanismu i familiariá [[Epitetu]]Epictetu enas sus crassis.
 
Estus escritus huerun de mucha emportánciaenportáncia ena estória la filosofia i la literatura. A quien mas enfruyó nelen el su pensaeru hue a [[Marcu Uréliu]], filósofu i emperaol Roma endispuésendespues de [[Antoninu Piu]], quien lo conoció polpor mó [[Rústicu]].
 
== Abreviaturas ==
DalcuerduD'acuerdu con el ''Liddell-Scott'', esti autolutol tien l’abreviatura ''Epict.'' del su nombri latinizau ''Epictetus''. Las sus obras tienin velaquívé-la equí estas abreviaturas:
* ''Enchiridion'': ''Ench''.
* ''Gnomologium'': ''Gnom''.
Línia 34:
{{Commonscat|Epitetu}}
 
* [http://web.archive.org/web/20050519213611/http://www.geocities.com/stoicvoice/journal/0301/sc0301b0.htm Coméntariu Simplíciu al ''Enchiridion'' (en ingrés)].
* [http://upasika.com/docs/helenistica/Epicteto%20-%20Manual.pdf Tradución al castellanu del ''Enchiridion''].
* [http://www.epitteto.com/ Página al tentu EpitetuEpictetu (en italianu)].
 
{{Estoicismu}}