Respectu a un observaor, un astru está en el ortu cuandu atraviesa el planu del horizonti y pasa al hemisferiu visibli, —cuandu "amaneci"—. Es izil, cuandu el su altol astronómicu es ceru pasandu de negativu a positivu. Si el discu del astru es apreciabli —casus del Sol y de la Luna— el ortu se produci cuandu el su limbu superior toca el horizonti.